Beëindiging dienstverband? Dit moet u weten

Leestijd: 2 minuten

Ik schreef al eerder een blog over de zogenaamde slapende dienstverbanden. Een slapend dienstverband ontstaat als een werknemer nog in dienst is van een werkgever maar geen recht meer heeft op loon. De werknemer is arbeidsongeschikt en ontvangt (meestal) een uitkering van het UWV.

De compensatieregeling

Een slapend dienstverband leidde bij veel werknemers tot onvrede, omdat hij daarmee het recht op transitievergoeding misliep. Daarom heeft minister Koolmees een zogenaamde compensatieregeling in het leven geroepen. Hierdoor worden werkgevers gecompenseerd als zij wel tot beëindiging van het dienstverband en uitbetaling van de transitievergoeding overgaan. Deze regeling is op 1 april 2020 in werking getreden (maar werkt met terugwerkende kracht tot 1 juli 2015). Doel hiervan was dat werkgevers alsnog actie ondernemen om de slapende dienstverbanden te beëindigen.

Sommige werknemers wilden daar niet op wachten en zijn een procedure gestart om alsnog aanspraak te maken op de transitievergoeding. Slechts een enkeling was succesvol. Voor de werkgever gold dat het in dienst houden van zogenaamde slapers in de regel weinig risico’s inhield. En dus bleef het zo.

Uitspraak Hoge Raad

Uiteindelijk heeft ons hoogste rechtscollege, de Hoge Raad, voor het eerst in 2019 geoordeeld dat slapende dienstverbanden beëindigd dienen te worden. Er is hierop zijn wel een uitzondering: namelijk als de werkgever er belang bij heeft het dienstverband in stand te houden.

Onderstaand ga ik in op deze en andere kanttekeningen die geplaatst kunnen worden bij de plicht voor een werkgever om mee te werken aan een beëindiging van het dienstverband.

Reëel vooruitzicht op re-integratie?

Als er sprake is van een reëel vooruitzicht op re-integratie bij de werkgever dan is een werkgever niet verplicht om aan een beëindiging van het dienstverband mee te werken. Het gaat om een reëel vooruitzicht op re-integratie op het moment van een mogelijke beëindiging.

Partijen willen soms dan toch een einde maken aan de onzekerheid en arbeidsovereenkomst. Om er zeker van te zijn dat de werkgever een beroep kan doen op de compensatieregeling is het dan noodzakelijk dat voor beëindiging van het dienstverband een actueel oordeel van de bedrijfsarts wordt gevraagd waaruit blijkt dat er geen re-integratie mogelijkheden meer zijn. Voor de werknemer met een IVA-uitkering is dit niet nodig, omdat deze door het UWV duurzaam en volledig arbeidsongeschikt wordt geacht.

Twee jaar ziek voor 1 juli 2015? Dan geldt nu ook de plicht tot beëindiging

Voor werknemers die voor 1 juli 2015 reeds twee jaar ziek waren, bood de eerste uitspraak in 2019 geen soelaas. De Hoge Raad had immers bepaald dat een werkgever alleen moet meewerken aan een beëindiging van het dienstverband als hij (gedeeltelijk) een beroep kan doen op de compensatieregeling.

Voor werknemers die voor 1 juli 2015 twee jaar ziek waren, gold dat werkgevers geen beroep konden doen op de compensatieregeling. Reden daarvoor was dat het recht op een transitievergoeding pas sinds 1 juli 2015 in de wet is opgenomen. Voor die tijd hadden werknemers geen wettelijk recht op een vergoeding.

Op 11 november 2022 heeft de Hoge Raad echter bepaald dat ook de zogenaamde (semi-) diepslapers en verlate slapers recht hebben op de transitievergoeding. Het moment waarop het dienstverband eindigt (voor dan wel op/na 1 juli 2015) is bepalend voor het recht op de transitievergoeding. Niet het moment waarop de bevoegdheid om op te zeggen is ontstaan. Reden hiervoor is dat werkgevers in beginsel ook dan aanspraak kunnen maken op een (gedeeltelijke) transitievergoeding. Dit is eerder in 2022 door de Centrale Raad van Beroep bepaald.

Financiële problemen geen excuus

Financiële problemen zijn volgens de Hoge Raad geen reden voor een werkgever om niet mee te werken aan een beëindiging van het dienstverband met betaling van de transitievergoeding. Wel kan de werkgever dan vragen om een redelijke betalingsregeling. Let op, een verzoek om compensatie kan pas na volledige betaling worden ingediend.

AOW leeftijd geen excuus

Ook het gegeven dat de werknemer bijna de AOW-leeftijd bereikt, is geen excuus om het dienstverband slapend te laten. Ook deze werknemers hebben recht op de transitievergoeding. Uiteraard is wel vereist dat de loondoorbetalingsverplichting van de werkgever is geëindigd en de werknemer dus (minimaal) twee jaar ziek is geweest.

Voor de werknemers die de AOW leeftijd hebben bereikt, waardoor het dienstverband is geëindigd, is er veelal ook een opening. Werkgevers zijn namelijk onder omstandigheden aansprakelijk voor de schade. Deze schade wordt doorgaans vastgesteld ter grootte van de transitievergoeding. Dit vanwege het niet meewerken aan een beëindiging van het dienstverband voor het bereiken van de AOW leeftijd. Voorwaarde is wel dat de werknemer na 28 juli 2018 (datum publicatie Wet invoering compensatie transitievergoeding) én voor het bereiken van de AOW leeftijd werkgever verzocht heeft tot beëindiging over te gaan (‘piepplicht’). Dat is eveneens door de Hoge Raad op 11 november 2022 bepaald.

Conclusie

Voor veel slapers is de uitspraak voor de Hoge Raad een opsteker. Er zijn echter nog genoeg werknemers die buiten de boot vallen. Verwachting is dat er nog de nodige procedures worden gevoerd.

Heeft u nog vragen of behoefte aan advies? Als u bij ons verzekerd bent, kunt u contact met ons opnemen en helpen wij u graag verder.