Vergunningvrij bouwen. In welke gevallen kan dat?

Leestijd: 3 minuten

Wanneer mag je vergunningvrij bouwen?

Stel, je wilt graag een grotere woonkamer, een bijkeuken, een nieuwe serre of misschien wel een handige fietsenstalling met dak voor in de tuin bouwen. Je vraagt je dan misschien af of je hiervoor een vergunning nodig hebt. Onder bepaalde voorwaarden is het mogelijk om vergunningvrij te bouwen. Sinds 1 januari 2024 is de Omgevingswet in werking getreden. In dit artikel lees je de regels, voorwaarden en mogelijkheden rondom vergunningvrij bouwen.

Bijbehorend bouwwerk

Het bouwen van een grotere woonkamer, bijkeuken, serre of fietsenstalling zijn voorbeelden van bijbehorende bouwwerken. Bijbehorende bouwwerken zijn bouwwerken met een dak die qua functie bij het hoofdgebouw horen. U kunt hierbij denken aan een aanbouw of uitbouw. Onder een bijbehorend bouwwerk kan ook een losstaand bouwwerk vallen. Een voorwaarde is echter wel dat het bijbehorende bouwwerk een binding aan het hoofdgebouw heeft en binnen de bestemming van het stuk grond valt. De bestemmingen van gronden worden geregeld in een omgevingsplan.

Het omgevingsplan

Ieder stuk grond in Nederland valt onder een omgevingsplan. Een omgevingsplan wordt vastgesteld door de gemeente. Vroeger werd een omgevingsplan ook wel een bestemmingsplan genoemd. Het omgevingsplan kent aan ieder stuk grond in Nederland een bestemming toe. Bijvoorbeeld de bestemming ‘Wonen’ of ‘Groen’. De bestemming op een stuk grond bepaalt welke activiteiten zijn toegestaan. Zo zal het op de bestemming ‘Wonen’ bijvoorbeeld toegestaan zijn om er te wonen in een woning.

Overgangsfase

Het is belangrijk om te weten dat het omgevingsplan zich nog in een overgangsfase bevindt. Tot 1 januari 2032 bestaat een omgevingsplan uit twee delen. Dit is enerzijds het ‘omgevingsplan – tijdelijk deel’ en anderzijds het ‘omgevingsplan – niet tijdelijk deel’.

Vóór het omgevingsplan werd er gewerkt met zogenaamde bestemmingsplannen. Aan het begin van de inwerkingtreding van de Omgevingswet zullen alle geldende bestemmingsplannen automatisch worden opgenomen in het omgevingsplan – tijdelijk deel.

Bij een wijziging aan de bestemming van een perceel, moet de nieuwe wijziging vaststellen in het omgevingsplan – niet-tijdelijke deel. Zo zal met de tijd het omgevingsplan – niet tijdelijke deel, steeds meer worden gevuld. Vanaf 1 januari 2032 zal het omgevingsplan alleen nog maar bestaan uit het niet-tijdelijke deel.

Tot die periode moet je telkens schakelen tussen het tijdelijk- en niet tijdelijk-deel om te kijken of een activiteit is toegestaan.

Hoe weet ik of ik een omgevingsvergunning nodig heb voor mijn bouwproject?

Je kunt dit nakijken in deze handleiding van de Rijksoverheid over de regels rondom vergunningvrij bouwen.

Omgevingsloket

Bij vergunningvrij bouwen geldt het uitgangspunt dat je zelf verantwoordelijk bent voor het verzamelen van de benodigde gegevens en het uitvoeren van de juiste, rechtmatige stappen. Een goede informatiebron is het omgevingsloket. Uiteraard kun je ook altijd navraag doen bij je gemeente.

Kom je er zelf niet uit?

Kom je er niet uit? En heb je een rechtsbijstandverzekering bij ARAG? Meld dan je zaak bij ons.
Ben je niet verzekerd? Neem dan contact op met ARAG Direct On Demand.