Hoe het UWV rechtsongelijkheid creëert

Leestijd: 1½ minuut

Onlangs was in het nieuws dat het UWV uitkeringen verstrekt zonder de verplichte keuring door een arts. Hoewel de motieven van het UWV in dit geval nobel lijken, heeft deze handelswijze wel vergaande gevolgen. In dit blog ga ik hier verder op in.

Tegen de regels

Het is niet de eerste keer dat het UWV tegen de regels in handelt. Vorig jaar bijvoorbeeld hoefden mensen hun voorschot op de WIA-uitkering niet terug te betalen. Ook werden terugvorderingen kwijtgescholden bij mensen die tegelijkertijd zowel een WW-uitkering als een ZW-uitkering hadden ontvangen. Tot slot kreeg een specifieke groep mensen waarvan de uitkering ten onrechte was ingetrokken een schadevergoeding, hulp van een fiscaal expert om de gevolgen van de nabetaling van de uitkering in kaart te brengen en zelfs de garantie dat de uitkering in de toekomst niet meer verlaagd zou gaan worden.

Gevolgen wel wenselijk?

Begrijp mij niet verkeerd, ik vind het heel fijn voor deze mensen dat UWV in hun situatie de regels naast zich neerlegt en voor deze oplossing kiest. Alleen zijn er toch ook gevolgen waaraan je niet meteen denkt als je de nieuwsberichten leest.

Handelwijze UWV leidt tot rechtsongelijkheid

In de wet staat dat UWV pas een arbeidsongeschiktheidsuitkering mag toekennen nadat de zieke werknemer is gekeurd door een verzekeringsarts en een arbeidsdeskundige. Door dit bij een aantal mensen achterwege te laten, handelt UWV dus in strijd met de wet en dat leidt tot rechtsongelijkheid. Hoe kan ik dit uitleggen aan mijn cliënt die in dezelfde situatie zit maar waar het UWV zich wel aan de regels houdt? Hij wordt wel gekeurd en krijgt misschien geen uitkering.

Dat geldt voor alle voorbeelden die ik hierboven noem. Ik heb bijvoorbeeld een cliënt die zijn huis moest verkopen omdat zijn WIA-uitkering werd ingetrokken. Na vier jaar procederen kreeg hij de uitkering weer terug. Deze cliënt krijgt geen schadevergoeding of hulp van een fiscaal expert. Maar zijn huis is hij wel kwijt. Dat voelt bij hem toch als heel oneerlijk en ik kan het als jurist niet uitleggen.

Gevolgen voor werkgevers

En wat te denken van de ex-werkgever van een zieke werknemer die zonder keuring een WIA-uitkering krijgt toegekend? Zo’n beslissing heeft ook gevolgen voor de werkgever. De werkgever draagt namelijk sociale premies af over het loon van zijn werknemers. Die premies worden verhoogd naarmate meer werknemers een arbeidsongeschiktheidsuitkering krijgen. Zo’n werkgever krijgt dus te maken met hogere sociale premies. Mijn advies aan deze werkgevers is dan ook: dien bezwaar in tegen de toekenning van een WIA-uitkering aan de (ex)werknemer. In de bezwaarprocedure zal dan alsnog een keuring moeten plaatsvinden. Natuurlijk kan het dan nog steeds zo zijn dat de werknemer een uitkering krijgt toegekend. Maar dat is dan in ieder geval volgens de regels gebeurd.

Lees hier meer over bezwaar maken

Extra bezwaarprocedures

Daarnaast zullen er mensen zijn die bezwaar willen indienen, omdat ze wel zijn gekeurd en geen WIA-uitkering krijgen. De kans dat een dergelijk bezwaar wordt gehonoreerd is nihil. UWV hoeft gemaakte fouten namelijk niet naar andere situaties door te trekken. Dit leidt echter wel tot extra bezwaarprocedures.

Extra uitkeringslasten en extra uitvoeringskosten

Al die ten onrechte verstrekte uitkeringen leiden tot hogere uitgaven aan uitkeringen. Ook zal dit leiden tot meer bezwaar- en beroepsprocedures tegen UWV. Dat kost ook geld en leidt dus tot hogere uitvoeringskosten. Die extra uitkeringen en uitvoeringskosten moeten wij met zijn allen opbrengen. Natuurlijk is het goed dat een uitvoeringsorganisatie als het UWV probeert om de menselijke maat te vinden bij beslissingen. De gevolgen van zo’n beslissing laten zien hoe complex het sociale zekerheidsrecht kan zijn.