Opleidingskosten en terugbetalingen: wat werknemers moeten weten
Van werknemers wordt steeds meer verwacht dat zij zich blijven ontwikkelen. Maar wat gebeurt er als een werkgever investeert in je opleiding en je besluit te vertrekken? In dit artikel bespreken we enkele belangrijke aspecten met betrekking tot opleidingskosten en terugbetalingen. Ook leggen we uit welke verplichtingen je werkgever heeft met betrekking tot opleidingsmogelijkheden.
Verplichting voor de werkgever om te zorgen voor opleiding
Je werkgever moet er volgens de wet voor zorgen dat je de scholing kunt volgen die noodzakelijk is voor het uitvoeren van je functie. Het kan gaan om een door de wet of CAO verplichte opleiding, maar ook om een opleiding die de werkgever verplicht stelt. Bijvoorbeeld een (periodieke) bijscholingscursus, of een opleiding op het gebied van veiligheid. Ook als je wordt herplaatst in een andere functie moet je werkgever je, in redelijkheid, in staat stellen de daarvoor benodigde scholing te volgen. Bijvoorbeeld als je wordt herplaatst omdat je functie vervalt, of omdat je je eigen werk niet meer kan doen vanwege ziekte.
Opleidingstijd en kosten voor rekening werkgever
Sinds 1 augustus 2022 geldt voor deze verplichte opleidingen dat je werkgever je in staat moet stellen om de opleiding tijdens werktijd te volgen en dat je werkgever de kosten van deze opleiding niet op jou mag verhalen. Voor 1 augustus 2022 gemaakte afspraken over terugbetaling van kosten van dit soort verplichte opleidingen (vastgelegd in een studiekostenbeding of studiekostenovereenkomst) zijn niet langer geldig. Het moet dan dus wel gaan om de hiervoor omschreven bij wet of CAO verplichte opleidingen, of een door jou werkgever als verplicht gestelde opleiding.
Welke kosten hoeft de werkgever niet te vergoeden?
Je werkgever is niet verplicht om de kosten te vergoeden van een opleiding die je afgerond moet hebben voordat je de functie kunt gaan uitvoeren. Bijvoorbeeld de onderwijsbevoegdheid of het vereiste rijbewijs voor de vrachtwagenchauffeur. Tenzij in de wet of CAO is bepaald dat je werkgever die opleiding moet aanbieden. Ook is je werkgever niet verplicht kosten te vergoeden van opleidingen die je tijdens de arbeidsovereenkomst wilt volgen om je te blijven ontwikkelen, als dat niet noodzakelijk is voor de uitvoering van je functie. Het kan zijn dat een werkgever dan toch bereid is de kosten te vergoeden. In dat geval mag je werkgever wel afspraken met je maken over de terugbetaling en dat vastleggen in een studiekostenbeding of studieovereenkomst.
Studiekostenbeding/studiekostenovereenkomst
Een studiekostenbeding of studiekostenovereenkomst is een afspraak tussen werkgever en werknemer dat de werkgever de kosten voor een door de werknemer te volgen opleiding vergoedt. Het studiekostenbeding is nog steeds toegestaan bij opleidingen waarvoor geen verplichting voor je werkgever geldt om die aan te bieden. Vergoedt de werkgever in dat geval wel de kosten, dan wordt vaak ook afgesproken in welke gevallen de werknemer de vergoede kosten moet terugbetalen. Er gelden dan wel een aantal voorwaarden:
- In de regeling moet de tijd worden vastgesteld gedurende welke de werkgever geacht wordt baat te hebben bij de door de werknemer tijdens zijn studie opgedane kennis en vaardigheden. In de praktijk betekent dit dat moet worden afgesproken dat de terugbetalingsverplichting gedurende een bepaalde tijd, vaak 3 jaar, na afronding van de studie geldt.
- In de periode waarin de terugbetalingsplicht geldt, moet het terug te betalen bedrag evenredig afnemen naarmate de werknemer langer in dienst is gebleven.
- In de regeling moet staan dat de werknemer de studiekosten en/of het loon over de duur de studie, moet terugbetalen als de arbeidsovereenkomst tijdens de studie of direct daarna wordt beëindigd.
- Het studiekostenbeding mag niet in strijd komen met de bepalingen van Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag.
- De gevolgen van de verplichting tot terugbetaling moeten voor de werknemer duidelijk zijn geweest. De afspraken moeten duidelijk zijn, net als de hoogte van de kosten.
Tip: leg afspraken over opleiding goed vast
Zicht houden op je opleidingskosten en terugbetalingen is een cruciaal aspect van je professionele ontwikkeling. Zorg dat je duidelijke overeenkomsten hebt met je werkgever, zodat je onaangename verrassingen kan voorkomen. Tot slot: in de meeste gevallen is investeren in je opleiding en vaardigheden een essentieel onderdeel van een succesvolle carrière.
