Grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer, je rechten als werknemer.
Leestijd: 3 minuten
Sinds een aantal jaar is er meer aandacht voor grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer. Werkgevers besteden meer aandacht aan dit onderwerp en werknemers zijn zich er meer van bewust. Ook is er sprake van een verandering in de rechtspraak; rechters hanteren steeds vaker een zero tolerance beleid. Aan verweren als "het was een grap" of "het past binnen de bedrijfscultuur" wordt geen gehoor meer gegeven.
Senior jurist arbeidsrecht Hanneke Boesveld legt uit wat grensoverschrijdend gedrag inhoudt, wat je als werknemer kunt doen om jezelf te beschermen en wat de plichten van een werkgever zijn.
Wat is grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer?
Grensoverschrijdend gedrag op het werk kan verschillende vormen aannemen, zoals (seksuele) intimidatie, discriminatie, pesten, agressie en geweld. Het gaat om gedrag dat als ongewenst, bedreigend, beledigend, vijandig, vernederend of kwetsend wordt ervaren. Dit kan verbaal, non-verbaal of fysiek gedrag zijn. Voorbeelden van grensoverschrijdend gedrag zijn seksueel getinte opmerkingen, ongewenst fysiek contact, beledigende opmerkingen of bedreiging.
“Het valt op dat rechters tegenwoordig een duidelijkere lijn trekken dan voorheen. In 2016 oordeelde de kantonrechter in Amsterdam nog dat een leidinggevende wegens grensoverschrijdend gedrag, niet rechtsgeldig was ontslagen. De leidinggevende had meermaals een vrouwelijke werknemer ongewenst intiem aangeraakt tijdens een borrel. De rechter oordeelde dat het gedrag ernstig was, maar geen seksuele intimidatie. Dit omdat het zich afspeelde in een openbare ruimte en de werkneemster zich eenvoudig aan het gedrag had kunnen onttrekken. Deze uitspraak zou nu niet hetzelfde zijn geweest.”
Rechten voor de werknemer: veiligheid staat voorop
Als werknemer heb je recht op een veilige en gezonde werkomgeving. Dit betekent dat je werkgever verplicht is om grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer te voorkomen en te bestrijden. Als je te maken krijgt met grensoverschrijdend gedrag op het werk, heb je het recht om dit te melden en bescherming te krijgen tegen eventuele vergeldingsacties.
Als werknemer kun je in geval van grensoverschrijdend gedrag de volgende stappen ondernemen:
-
Maak het bespreekbaar
Als je te maken krijgt met grensoverschrijdend gedrag, is het belangrijk om dit bespreekbaar te maken. Bespreek het met de dader zelf of met een vertrouwenspersoon binnen het bedrijf. Leg uit wat er is gebeurd en wat je van de ander verwacht. -
Maak een melding bij je leidinggevende of HR-afdeling
Meld het voorval ook bij je leidinggevende of HR-afdeling. Zij zijn verplicht om klachten over grensoverschrijdend gedrag serieus te nemen en hiernaar te handelen. -
Dien een formele klacht in
Als je werkgever niet naar tevredenheid reageert op je melding, kun je een schriftelijke klacht indienen. Soms is er een klachtencommissie, of een meldpunt waar de klacht kan worden ingediend. Zij zullen de klacht verder onderzoeken en tot een oordeel komen.
Werkgeversverantwoordelijkheid bij grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer
Een werkgever heeft verschillende plichten bij grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer, waaronder:
-
Het voorkomen van grensoverschrijdend gedrag
Een werkgever heeft de verantwoordelijkheid om een veilige werkomgeving te creëren en werknemers te beschermen tegen grensoverschrijdend gedrag. Dit kan bijvoorbeeld door duidelijke gedragsregels op te stellen. Ook door te zorgen voor bewustwording en training van medewerkers over respectvol en professioneel gedrag. -
Het onderzoeken en behandelen van klachten
Als er een klacht over grensoverschrijdend gedrag wordt ingediend, moet een werkgever deze serieus nemen en een onderzoek instellen. Dit houdt in dat de werkgever de klacht zorgvuldig moet onderzoeken en passende maatregelen moet nemen om het probleem op te lossen. -
Het bieden van ondersteuning aan het slachtoffer
Een werkgever moet het slachtoffer van grensoverschrijdend gedrag de nodige steun bieden. Dit kan door het aanbieden van psychologische ondersteuning, of tijdelijk ander werk bijvoorbeeld. -
Het nemen van passende maatregelen
Als er sprake is van grensoverschrijdend gedrag, moet een werkgever passende maatregelen nemen om het probleem op te lossen. Dit kan betekenen dat de dader een waarschuwing krijgt of dat er een gedragsveranderingstraject wordt opgezet. -
Het monitoren van de werkomgeving
Een werkgever moet de werkomgeving monitoren om te zorgen dat er geen sprake is van grensoverschrijdend gedrag. Dit kan inhouden dat er enquêtes worden afgenomen om de werknemerstevredenheid en veiligheid te peilen, of dat er periodieke evaluaties worden gehouden.
“Voer een duidelijk beleid met betrekking tot omgangsvormen en (grensoverschrijdend) gedrag. Besteed hier regelmatig aandacht aan en geef het goede voorbeeld. Wees ook duidelijk wat de gevolgen kunnen zijn als er grensoverschrijdend gedrag plaatsvindt. Mocht zich een voorval voordoen, treedt dan voortvarend op. Wees daarin ook consequent en handel altijd zorgvuldig. Zorgvuldig houdt in dat goed moet worden onderzocht en vastgesteld wat de feiten zijn en dat hoor en wederhoor wordt toegepast.”
