“Zelfs een dwangsom heeft geen effect”

25 augustus 2023 | Leestijd: 2 minuten

Ondanks maatregelen van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, krijgt het UWV maar geen grip op de achterstanden bij WIA-aanvragen. “In vrijwel geen enkel geval haalt het UWV de wettelijke reactietermijn”, aldus Astrid Bergenhenegouwen, Senior Jurist Sociaal Verzekeringsrecht bij ARAG. “Wachttijden van meer dan een jaar zijn geen uitzondering.”

Het is niet voor het eerst dat Astrid zich uitspreekt over de achterstanden bij WIA-aanvragen en bezwaarprocedures. “Dit is helaas geen nieuw probleem. Wat je wel ziet is dat de situatie steeds schrijnender wordt.” Waar Astrid voorheen merkte dat er bij het UWV nog wel eens beweging in een zaak kwam als ze een ingebrekestelling stuurde, lijkt zelfs dat weinig effect meer te hebben. “Ze laten de wettelijke dwangsom gewoon vollopen. Ze redden het gewoon niet vanwege het tekort een verzekeringsartsen die de beoordeling moeten doen.”

Termijnen en dwangsommen

Over die wettelijke termijnen en bijbehorende dwangsommen is nog wel eens verwarring, weet Astrid uit ervaring. “Dat komt waarschijnlijk omdat je in deze kwestie te maken hebt met twee wettelijke beslistermijnen voor het UWV: de termijn van 8 weken voor het beoordelen van een WIA-aanvraag en de termijn van 17 weken bij een bezwaarprocedure als je het niet eens bent met de WIA-beoordeling.”

Als het UWV de beslistermijn niet haalt, kun je het UWV in gebreke stellen. “Ze hebben dan nog twee weken om te reageren. Daarna gaat een dwangsom lopen, die kan oplopen tot € 1.442,00. Na die twee weken kunnen we namens een klant ook een beroep instellen bij de rechter. De rechter kan dan een bijkomende dwangsom opleggen. Meestal is die € 100,00 per dag met een maximum van € 15.000,00. In enkele bezwaardossiers hebben we langs deze weg al flinke bedragen voor klanten gerealiseerd.”

Is het nog rechtvaardig om zo’n dwangsom te innen als je weet dat het UWV door overmacht vrijwel zeker het maximale bedrag moet uitbetalen?

“Dat is inderdaad een punt. Het gaat immers om gemeenschapsgeld”, beaamt Astrid. “Binnen ARAG hebben we hier ook een discussie over gehad. Ons standpunt is: we hebben als rechtsbijstandverlener een wettelijke zorgplicht richting onze klant. Daarom zullen we onze klanten altijd wijzen op alle mogelijkheden die ze tot hun beschikking hebben.”

Geen effect op achterstanden

De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft inmiddels een aantal maatregelen getroffen die moeten helpen om het capaciteitsprobleem te verlichten. “Zo hoeven zestigplussers die een WIA-uitkering aanvragen, op dit moment niet meer gekeurd te worden. Ook als mensen met een IVA-uitkering gaan werken, niet meer door een verzekeringsarts beoordeeld te worden. Zulke dingen helpen een beetje, maar in de praktijk zorgt het hoogstens dat de achterstanden niet nog verder oplopen. De wet vereist dat een WIA-beoordeling gedaan wordt door een verzekeringsarts en daaraan is juist een gebrek. Bovendien gaan momenteel veel verzekeringsartsen met pensioen. De verwachting is dan ook niet dat de problemen op korte termijn worden opgelost, maar dat er iets moet gebeuren is duidelijk.”